ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΥΝΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΣΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Στη σημερινή (Σάββατο 22/10) συνάντηση επιτροπών αγώνα και συλλογικοτήτων της Αττικής, για

το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, η "Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των

απορριμμάτων" κατέθεσε την πρόταση που επισυνάπτεται, με σκοπό να αποτελέσει τη βάση για

ένα κοινό πλαίσιο των συνεργαζόμενων φορέων. Περιλαμβάνει ένα πρώτο τμήμα, που μπορεί να

αποτελέσει σημείο αναφοράς πανελλαδικά (διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη και συναντά αποδοχή),

καθώς και από ένα δεύτερο τμήμα, που αναφέρεται ειδικά στην Αττική.

Δυστυχώς, δεν έγινε κατορθωτό να παρθεί απόφαση σήμερα (όπως και τις προηγούμενες φορές που

επιχειρήθηκε κάτι ανάλογο), ούτε να συμφωνηθεί ένας συγκεκριμένος τρόπος μονιμότερου συντονισμού.

Ωστόσο, υπήρξε δέσμευση ότι θα κατατεθούν προτάσεις και παρατηρήσεις επί του συγκεκριμένου
κειμένου, τις επόμενες μέρες, για τις οποίες θα σας ενημερώσουμε.

Από την πλευρά μας, στην κρίσιμη για το θέμα περίοδο στην οποία έχουμε εισέλθει, καλούμε κάθε

συλλογικότητα και πολίτη, που συμμερίζεται την ανάγκη ύπαρξης ενός στοιχειώδους πλαισίου κοινών

αντιλήψεων και επιδιώξεων στο συνολικό θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων να συμβάλουν στην

τελική διαμόρφωσή του, στέλνοντάς μας τις όποιες βελτιωτικές προτάσεις υπάρχουν.

Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων

Πρόταση για ορισμένα βασικά σημεία συναντίληψης

στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων

Το γενικό πλαίσιο

Η ποσότητα, η ποιότητα, η σύνθεση των παραγόμενων απορριμμάτων και ο τρόπος της διαχείρισής τους είναι στοιχεία άμεσα συνδεδεμένα με το συγκεκριμένο τρόπο οικονομικής ανάπτυξης και οργάνωσης της κοινωνίας μας. Στον παράγοντα αυτόν ανήκει το κύριο και μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για τη σημερινή κρίση. Το πρόβλημα επιτείνεται από κρατικές πολιτικές προσανατολισμένες στην εξυπηρέτηση μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, από την αδιαφορία της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και από κακές ατομικές και συλλογικές συμπεριφορές. Μια σειρά από σοβαρές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια και, ιδιαίτερα, τη χρονιά 2011 επιβεβαιώνουν ότι διανύουμε μια περίοδο οριστικής διαμόρφωσης του χάρτη της διαχείρισης των απορριμμάτων για τα επόμενα 20-30 χρόνια.

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του εθνικού και των περιφερειακών σχεδιασμών

· η υποβάθμιση, στην πράξη, των πολιτικών της πρόληψης, της μείωσης του όγκου των απορριμμάτων, της ανάκτησης και της ανακύκλωσης (συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης). Αυτό εκφράζεται, στην πράξη, με την υπερδιαστασιολόγηση εγκαταστάσεων επεξεργασίας, που σχεδιάζονται έτσι ώστε να υποδέχονται το σύνολο, σχεδόν, των σύμμεικτων απορριμμάτων, αντί ενός συνεχώς μειούμενου ποσοστού, που αποτελεί το “σφάλμα” του συστήματος.

· η επιλογή της λύσης των μεγάλης κλίμακας σύνθετων εγκαταστάσεων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων.

· η εμφανής πριμοδότηση τεχνολογιών, που συνδέονται με την ενεργειακή αξιοποίηση, μέσω, κυρίως, της θερμικής επεξεργασίας, όπως η καύση δευτερογενών προϊόντων της επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων (RDF και SRF) ή και η απευθείας καύσης των σύμμεικτων απορριμμάτων.

· η εκτεταμένη εμπλοκή της διαχείρισης των απορριμμάτων με την ηλεκτροπαραγωγή, μέσω της καύσης, ακόμη και σύμμεικτων απορριμμάτων, και μάλιστα (επιδοτούμενης) με το μανδύα των ΑΠΕ.

· η δυναμική εισβολή και επικυριαρχία του ιδιωτικού κεφαλαίου, με βλέψεις και στο επίπεδο των δήμων, ακόμη και στην αποκομιδή των απορριμμάτων.

· η προοπτική της εκτόξευσης του κόστους της διαχείρισης των απορριμμάτων, με άμεσο αντίκτυπο στα τέλη που θα κληθεί να καταβάλλει ο πολίτης.

· ο εξοβελισμός και της παραμικρής μορφής κοινωνικής συμμετοχής και κοινωνικής ανταποδοτικότητας από όλο το σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων

Η αντίδραση της κοινωνίας

Οι παραπάνω πολιτικές έχουν πυροδοτήσει σειρά σοβαρών τοπικών αντιδράσεων τα τελευταία χρόνια (στη Φυλή, στη Μάνδρα, στη Λευκίμη, στο Ελληνικό, στη Μαυροράχη και τους Ταγαράδες, στο Γραμματικό, στο Αλιβέρι και στη Θήβα), τελευταίο επεισόδιο των οποίων απετέλεσε ο μακροχρόνιος και επίμονος αγώνας των κατοίκων της Κερατέας. Οι κινητοποιήσεις αυτές, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε άλλη πτυχή τους, έχουν προσφέρει μια τεράστια υπηρεσία: έχουν αναδείξει με τον πιο εμφατικό τρόπο το τεράστιο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων και έχουν επιβεβαιώσει την ανεδαφικότητα και τον αντικοινωνικό χαρακτήρα των προωθούμενων σχεδιασμών. Ωστόσο, παραμένει πρόβλημα κομβικής σημασίας αυτή η αντίληψη να αγκαλιάσει και να κινητοποιήσει το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας και όχι μόνο τους κατοίκους των άμεσα θιγόμενων περιοχών.

Τι αντιπροτείνουμε

Την περίοδο αυτή βρίσκονται σε εξέλιξη μια σειρά πρωτοβουλίες, όπως:

ü η προετοιμασία της ψήφισης νόμου – πλαισίου για τα απόβλητα, που συγκεντρώνει όλη τη σχετική νομοθεσία και ενσωματώνει στην εθνική νομοθεσία την οδηγία 2008/98/ΕΚ.

ü έχει προκηρυχθεί η δημοπράτηση μελέτης για την αναθεώρηση του εθνικού σχεδιασμού.

ü υλοποιούνται, σε πολλές περιφέρειες, διαδικασίες αναθεώρησης των περιφερειακών σχεδιασμών.

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, επιβάλλουν και διευκολύνουν μια ριζική αναθεώρηση – ανατροπή των υφιστάμενων σχεδιασμών, μέσα από διαφανείς, ανοιχτές και ουσιαστικές διαδικασίες. Έτσι ώστε να οδηγηθούμε σε ένα νέο πλαίσιο, που θα περιλαμβάνει και θα καθορίζεται από:

· πολιτικές και μέτρα, στην πράξη, για την πρόληψη και την επαναχρησιμοποίηση υλικών, ώστε να μειωθεί ο αρχικός όγκος των απορριμμάτων.

· ένα ισχυρό δίκτυο, στηριγμένο στη διαλογή στην πηγή, στα πολλά σημεία ανακύκλωσης – εναλλακτικής διαχείρισης και στην κομποστοποίηση (οικιακή ή μικρής κλίμακας), ώστε να μειωθεί ακόμη περισσότερο ο όγκος των απορριμμάτων. που έχουν ανάγκη την παραπέρα επεξεργασία.

· αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης, που θα περιλαμβάνουν: την επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων και προδιαλεγμένων οργανικών, την παραγωγή κομπόστ υψηλής ποιότητας, τη διαλογή και διάθεση ανακυκλώσιμων - ανακτήσιμων υλικών και την επεξεργασία μέρους των αδρανών. Οι εγκαταστάσεις αυτές θα εκτρέπουν, μόνο το υπόλειμμα της όλης επεξεργασίας, το οποίο, σε βάθος χρόνου, θα μειώνεται σταδιακά και θα αποτελείται, κυρίως, από αδρανή υλικά.

· περιορισμένο αριθμό μικρών ΧΥΤΥ, που θα υποδέχονται το παραπάνω υπόλειμμα, καθώς και το σταδιακά μειούμενο “σφάλμα” του συστήματος διαχείρισης.

· το δραστικό περιορισμό, έως και την κατάργηση των σταθμών μεταφόρτωσης, ακόμη και της μεταφοράς προδιαλεγμένων οργανικών σε κεντρικές μονάδες κομποστοποίησης, που συμβάλλουν στην υποβάθμιση της ποιότητας των, προς επεξεργασία, απορριμμάτων.

· τη διαχείριση των αποκεντρωμένων εγκαταστάσεων από μεγάλους δήμους ή ομάδες γειτονικών δήμων, κάτω από καθεστώς κοινωνικού ελέγχου και με κριτήρια κοινωνικής ανταποδοτικότητας.

22/10/2011

Η Αττική στην καρδιά του προβλήματος

Η κατάσταση, όσον αφορά στη διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική, είναι τραγική. Κάτω από 10 %, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης, είναι το ποσοστό ανακύκλωσης. Ο ΧΥΤΑ Φυλής εξακολουθεί να αποτελεί ένα διαρκές έγκλημα κατά των κατοίκων της περιοχής και του περιβάλλοντος. Ο υφιστάμενος ΠΕΣΔΑ συντηρεί και μεγενθύνει το πρόβλημα, με την επιλογή να συνεχίσει η Φυλή να αποτελεί το επίκεντρο της επεξεργασίας του μεγαλύτερου όγκου των απορριμμάτων της Αττικής, με την κατασκευή και νέων μονάδων μηχανικής – βιολογικής επεξεργασίας, αλλά και με τη συνέχιση της λειτουργίας του υφιστάμενου ΧΥΤΑ. Ταυτόχρονα, χωροθετούνται νέες εγκαταστάσεις σε Κερατέα και Γραμματικό, πυροδοτώντας οξύτατες αντιδράσεις σύσσωμων των τοπικών κοινωνιών.

Επισημαίνουμε την εκτεταμένη χρήση του συστήματος διαχείρισης αστικών απορριμμάτων και της αποχέτευσης, για την απόρριψη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων. Με προφανείς συνέπειες στην ποιότητα της λυματολάσπης και των απορριμμάτων που οδηγούνται, είτε για επεξεργασία, είτε για ταφή. Απαιτούμε συστηματικούς ελέγχους και την αυστηρή τήρηση της νομοθεσίας για την επεξεργασία υγρών και επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων.

Η πρόσφατη δημοσιοποίηση από το ΥΠΕΚΑ των όρων δημοπράτησης 4 μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση δεν παίρνει υπόψη της, ούτε την εμπειρία της πλήρους αποτυχίας των μέχρι τώρα εφαρμοζόμενων πολιτικών, ούτε τη φωνή των τοπικών κοινωνιών και των περιβαλλοντικών κινημάτων. Εμμένει στην εφαρμογή μιας λογικής περιφερειακού σχεδιασμού που είναι καταστροφική για το περιβάλλον, ακριβή για τον πολίτη, αλλά κερδοφόρα για τους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους. Ο συνολικός όγκος των απορριμμάτων που θα φτάνει στις 4 μονάδες επεξεργασίας είναι 1.750.000 τόνοι ετησίως, ενώ σύμφωνα με τις δυνατότητες που υπάρχουν, θα έπρεπε να είναι το πολύ 600.000 τόνοι και το υπόλοιπο να εκτρέπεται μέσα από δημοτικά ή διαδημοτικά συστήματα και εγκαταστάσεις διαχείρισης.

Απέναντι στη ζοφερή προοπτική που προδιαγράφουν οι παραπάνω σχεδιασμοί και οι εξελίξεις, οι επιτροπές αγώνα, οι άλλες συλλογικότητες και οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες της Αττικής αντιτάσσουμε:

· Την απόρριψη του υφιστάμενου περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική και του τρόπου με τον οποίο επιδιώκεται να υλοποιηθεί στη Φυλή, στην Κερατέα και το Γραμματικό.

· Την αντίθεσή μας σε κάθε νέα εγκατάσταση στη Φυλή - Α. Λιόσια, συμπεριλαμβανομένης της πιλοτικής μονάδας αεριοποίησης.

· Την απαίτησή μας για το άμεσο και οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής και την ένταξη της περιοχής σε ειδικό πρόγραμμα απορρύπανσης και περιβαλλοντολογικής αποκατάστασης. Καμιά λύση, κανένας σχεδιασμός δεν θα είναι αποδεκτός, αν δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένο και δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα απομάκρυνσης των υφιστάμενων δραστηριοτήτων.

· Την πρόταση για την απορρόφηση των εργαζομένων στο ΧΥΤΑ Φυλής, στις αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης.

· Την καταδίκη κάθε προσπάθειας εισαγωγής της καύσης στη διαχείριση των απορριμμάτων, είτε με άμεσο, είτε με έμμεσο τρόπο.

22/10/2011