Η διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής είναι υπόθεση ολόκληρης της κοινωνίας

Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων


30/10/2012

Η διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής είναι υπόθεση ολόκληρης της κοινωνίας
και όχι των εργολάβων και των διαχειριστών της εξουσίας

Στις 18/10/2012, η Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, απαντώντας σε σχετικό αίτημα της ΕΕ του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ), τον ενημέρωνε ότι εντάχθηκαν στον «Κατάλογο Προτεινομένων Συμπράξεων» τα έργα της κατασκευής των τεσσάρων μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων στην Αττική. Επιπρόσθετα, τον καλούσε «να υποβάλει, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο μηνών, στη Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ, αίτηση για την υπαγωγή της συγκεκριμένης σύμπραξης στις διατάξεις του Ν. 3389/2005».

Μια βδομάδα αργότερα, στις 25/10/2012, πληροφορούμαστε, όχι μόνο ότι κατατέθηκε η αίτηση από τον ΕΔΣΝΑ, αλλά και ότι αυτή συζητήθηκε στη διυπουργική επιτροπή και εγκρίθηκε. Σαν έτοιμοι από καιρό, όπως και το 2011, που ο κ. Παπακωνσταντίνου δήλωνε ότι έχει έτοιμα στα συρτάρια του ΥΠΕΚΑ τα τεύχη δημοπράτησης των έργων. Με την απόφαση αυτή «άναψε το πράσινο φως» για μια επιλογή, που έχει δεχτεί συντριπτική κριτική και έχει, πλήρως, απαξιωθεί στο τεχνικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο.

Τα μόνα ουσιαστικά στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν είναι τα εξής: Οι μονάδες θα έχουν μέγιστη δυναμικότητα διαχείρισης έως 1,3 εκ. τόνων απορριμμάτων ετησίως και οι 4 διαγωνισμοί για την κατασκευή τους αναμένεται να προκηρυχθούν μέσα στο 2012. Στόχος είναι η ολοκλήρωσή τους σε ορίζοντα 14 μηνών, δηλαδή ως το τέλος του 2013. Οι ιδιωτικοί φορείς που θα επιλεγούν θα αναλάβουν τη μελέτη, κατασκευή, συντήρηση, τεχνική διαχείριση και λειτουργία των τεσσάρων Μονάδων Επεξεργασίας Σύμμεικτων Αστικών Απορριμμάτων. Το ύψος των επενδύσεων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 350 εκατ. ευρώ, ενώ η συνολική αξία των συμβάσεων (υποδομές, λειτουργία, συντήρηση) ανέρχεται σε 1,2 δις. ευρώ. Εξετάζεται η ένταξη των επενδύσεων στο ΕΣΠΑ. Υλοποιείται ένα προαποφασισμένο σενάριο με διαδικασίες fast track Δεν προκαλεί έκπληξη η επιλογή του ΕΔΣΝΑ, της περιφέρειας Αττικής και της κυβέρνησης. Έχει προαναγγελθεί εδώ και δύο, τουλάχιστον, χρόνια και έχει επιχειρηθεί να εφαρμοστεί μέσα στο 2011, χωρίς επιτυχία. Το ότι η επιλογή αυτή έχει χαρακτηριστεί φιλοεργολαβική έρχεται να επιβεβαιωθεί από την υψηλή θέση που έχει αποκτήσει στη λίστα των επενδύσεων που, κατά προτεραιότητα, πιέζει να υλοποιηθούν η τρόικα και οι τοποτηρητές της. Το γεγονός αυτό εξηγεί και δύο ακόμη πράγματα: Το γενικευμένο χαρακτήρα που παίρνει η προσπάθεια υλοποίησης αντίστοιχων έργων σε όλη την Ελλάδα, την ίδια χρονική περίοδο. Τις διαδικασίες fast track που ακολουθούνται, δείγμα των οποίων είναι και οι εξελίξεις στην Αττική. Οι οποίες επιχειρείται να μην περιοριστούν στον τομέα των αδειοδοτήσεων και των άλλων διευκολύνσεων, αλλά να επεκταθούν και στο νομικό - δικαστικό επίπεδο, ώστε να παραμεριστούν τα εμπόδια των όποιων προσφυγών και παρεμβάσεων. Ωμά και χωρίς περιστροφές, ο κ. Στυλιανίδης δήλωσε ότι υπάρχει ανάγκη για ένα «δικονομικό fast track».

Όροι που αναπροσαρμόζονται αυθαίρετα Είναι επόμενο όλα αυτά να γίνονται σε συνθήκες αδιαφάνειας και αυθαιρεσίας. Χωρίς να δοθεί στη δημοσιότητα το παραμικρό στοιχείο από τους φακέλους που συνόδεψαν την αίτηση, χωρίς καμία ενημέρωση για τις εισηγήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών του ΕΔΣΝΑ και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού της Αττικής. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί το ότι ο κ. Σγουρός, στη συνεδρίαση της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ (27/8/2012), που αποφάσισε την υποβολή του αιτήματος ένταξης στις ΣΔΙΤ, μιλούσε για 1.350.000 τόνους/έτος, για κόστος 430 εκ. ευρώ, για συνολική αξία της σύμβασης έως 1,5 δις ευρώ και σήμερα μιλούν για το πολύ 1.300.000 τόνους/έτος, για κόστος 350 εκ. ευρώ και για συνολική αξία της σύμβασης 1,2 δις ευρώ; Ή το πώς μιλούσε για δημόσια συμμετοχή έως 150 εκ. ευρώ, ενώ σήμερα μιλούν γενικά για ένταξη των επενδύσεων στο ΕΣΠΑ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η δημόσια συμμετοχή μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη; Γιατί δεν αποσαφηνίζουν αν προβλέπεται να είναι εγγυημένη η ποσότητα των σύμμεικτων απορριμμάτων ή αν υπάρχουν κάποιου άλλου είδους εγγυήσεις προς τους εργολάβους - υποψήφιους επενδυτές; Η κατάσταση αυτή είναι προφανές ότι επιβάλλει, άμεσα: Να δοθούν στη δημοσιότητα το πλήρες περιεχόμενο της αίτησης που υπέβαλλε ο ΕΔΣΝΑ στην ειδική γραμματεία ΣΔΙΤ, αρχικά, και στη διυπουργική στη συνέχεια, οι αντίστοιχες εισηγήσεις και τα στοιχεία των υπηρεσιών του, οι αξιολογήσεις της ειδικής γραμματείας ΣΔΙΤ και της διυπουργικής και, τέλος, το πλήρες κείμενο της απόφασης της διυπουργικής επιτροπής. να αποσαφηνιστεί αν η κατασκευή των φαραωνικών εγκαταστάσεων της Αττικής πρόκειται να απορροφήσει το σύνολο των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, που προβλέπονται για έργα διαχείρισης απορριμμάτων, με συνέπεια να εκμηδενιστεί κάθε πιθανότητα χρηματοδότησης των δήμων για τα, άκρως απαραίτητα, έργα αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων. Ένα κακό εργαλείο (ΣΔΙΤ), στην υπηρεσία ενός καταστροφικού μοντέλου διαχείρισης Όσο αυθαίρετα και «ανεξήγητα» ακούγονται όλα τα παραπάνω, κανείς μας δεν είναι τόσο αφελής ώστε να μην καταλαβαίνει ότι πρόκειται για επιμέρους πτυχές του συνολικού προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων, που έχει στον πυρήνα του δύο βασικές στρεβλές επιλογές, ισοδύναμες ενός οικονομικού, τεχνικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού σκανδάλου: Η πρώτη αφορά στην επιλογή του συγκεντρωτικού μοντέλου, με τεράστιες εγκαταστάσεις στη Φυλή, στο Γραμματικό και στην Κερατέα, ανοιχτές στην επιμόλυνση με επικίνδυνα απόβλητα, με απαξίωση της ανάκτησης και της ανακύκλωσης, με διατήρηση σε σύμμεικτη μορφή του 80% του συνόλου των αστικών απορριμμάτων, προσανατολισμένων στην ενεργειακή αξιοποίηση και στην καύση. Η δεύτερη αφορά στην επιλογή της πλήρους παράδοσης στους ιδιώτες της διαχείρισης των απορριμμάτων, δηλαδή, ενός τομέα με μεγάλο οικονομικό αντικείμενο, που, ταυτόχρονα, αποτελεί βασικό κομμάτι της δραστηριότητας των δήμων, απασχολεί μεγάλο αριθμό εργαζομένων, συνδέεται άμεσα με το ύψος των δημοτικών τελών και που μπορεί και οφείλει να λειτουργεί σε όφελος της κοινωνίας. Κανείς δεν έχει δώσει σε κανέναν το δικαίωμα να διαπραγματεύεται με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα το περιβάλλον, το δημόσιο χρήμα, τον πλούτο που κρύβουν τα «απορρίμματα» και τα δημοτικά τέλη.

Υποτιμούν τις διαθέσεις των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών.
 Όσοι έχουν επιλέξει το δρόμο της επιτάχυνσης της δημοπράτησης των τεσσάρων εργοστασίων της Αττικής φαίνεται ότι έχουν κοντή μνήμη και υποτιμούν τις διαθέσεις των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών: Κλείνουν τα μάτια στην εφιαλτική κατάσταση, που έχει δημιουργήσει η, για σειρά δεκαετιών, χρήση των Α. Λιοσίων και της Φυλής, σαν του βασικού σκουπιδότοπου της Αττικής, προσδίνοντας στην περιοχή χαρακτηριστικά περιβαλλοντικής «βόμβας», τις συνέπειες της οποίας υφίστανται και οι όμορες περιοχές σε ακτίνα δεκάδων χιλιομέτρων. Αντί να δρομολογήσουν το κλείσιμο της εγκατάστασης της Φυλής και να αρχίσουν έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης, τη «φορτώνουν» με το μεγαλύτερο μέρος των νέων εγκαταστάσεων. Ξεχνούν τα ουσιαστικά προβλήματα της κατασκευής των νέων εγκαταστάσεων στο Γραμματικό και στην Κερατέα και τις μαζικές αντιδράσεις των κατοίκων, που δεν έχουν πάψει να υφίστανται. Προσπαθούν να κρύψουν ότι υπάρχει σοβαρή εναλλακτική λύση, προϊόν ενός εκτεταμένου προβληματισμού και διεργασιών μέσα στην κοινωνία και, ταυτόχρονα, επιχειρούν να στερήσουν τα οικονομικά εργαλεία για την εφαρμογή της, όπως προαναφέρθηκε. Μια λύση που συνδέεται με τη συνεχώς διευρυνόμενη συνειδητοποίηση της ανάγκης για μια άμεση κοινωνική παρέμβαση και αποτυπώνεται στην πρόταση για την αποκεντρωμένη ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων. Είναι η ύστατη ώρα για να εκδηλώσουμε έμπρακτα την αντίθεσή μας Επειδή το να «ποντάρουμε» στην ευαισθησία του ΕΔΣΝΑ, της κυβέρνησης και των εργολάβων είναι προφανώς άσκοπο. Επειδή είναι δεδομένη η ενδοτικότητα και η υποταγή στις πιέσεις της τρόικας σε όλη την κλίμακα των διαχειριστών της εξουσίας. Δεν έχουμε άλλο τρόπο αντίστασης, πέρα από την έμπρακτη εκδήλωση της αντίθεσης των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών στα σχέδια που εκτυλίσσονται, τα οποία θα δεσμεύσουν για δεκαετίες τη διαχείριση των απορριμμάτων σε ένα αντικοινωνικό, αντιπεριβαλλοντικό, φιλοεργολαβικό μοντέλο. Η «Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων» καλεί σε άμεση συνεννόηση για ένα δυναμικό πρόγραμμα κινητοποιήσεων και αντιδράσεων: όλες τις συλλογικότητες που εκφράζουν τις αντιστάσεις των πολιτών στο συγκεκριμένο ζήτημα, πρώτα απ’ όλα στις «στοχευμένες» περιοχές (Φυλή, Γραμματικό, Κερατέα), τους εργαζόμενους στην τοπική αυτοδιοίκηση, τους δήμους που αντιλαμβάνονται τον κοινωνικό τους ρόλο, τοπικά και περιφερειακά αυτοδιοικητικά σχήματα και όλους τους πολίτες της Αττικής. Στην επόμενη περίοδο ενδέχεται να κριθούν πολλά πράγματα.
Οφείλουμε να διαψεύσουμε τις προσδοκίες όλων όσων πιστεύουν ότι θα παρακολουθήσουμε απαθείς τις καταστροφικές επιλογές της κυβέρνησης, που συνεπικουρούνται από τη στάση της πλειοψηφίας των αυτοδιοικητικών αρχών.

Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων

prosynat.blogspot.com - prosynat@gmail.com